Wat is een Wood's lamp?

Wood's Lamp voor de diagnose van Tinea Versicolor: Wat te verwachten & hoe het werkt

In de dermatologie is een nauwkeurige diagnose essentieel voor een effectieve behandeling. Onder de verschillende beschikbare diagnostische hulpmiddelen valt de Wood's lamp op als een eenvoudig maar krachtig instrument, vooral nuttig voor het identificeren van oppervlakkige schimmelinfecties zoals Tinea Versicolor (ook bekend als Pityriasis Versicolor).

Wat is Tinea Versicolor?

Tinea Versicolor is een veelvoorkomende, goedaardige oppervlakkige schimmelinfectie veroorzaakt door gisten van het geslacht Malassezia, die normaal deel uitmaken van de huidflora. Onder bepaalde omstandigheden, zoals vochtigheid, warmte en een vette huid, kunnen deze gisten overgroeien, wat leidt tot karakteristieke huidlaesies. Deze laesies verschijnen vaak als verkleurde plekken—lichter (hypopigmentatie) of donkerder (hyperpigmentatie) dan de omliggende huid—meestal op de romp, nek en armen.

Hoewel over het algemeen onschadelijk, kan Tinea Versicolor cosmetisch storend zijn. De diagnose is cruciaal om het te onderscheiden van andere aandoeningen die vergelijkbare huidverkleuringen veroorzaken, zoals vitiligo, post-inflammatoire hypopigmentatie of andere dermatofyteninfecties.

Begrip van de Wood's Lamp

Een Wood's lamp is een diagnostisch hulpmiddel dat langgolvig ultraviolet (UV-A) licht uitzendt, meestal rond de 365 nanometer. Dit UV-A licht is onzichtbaar voor het menselijk oog, maar veroorzaakt dat bepaalde stoffen en organismen op de huid fluoresceren (zichtbaar licht uitstralen) in specifieke kleuren, wat helpt bij de diagnose van diverse dermatologische aandoeningen.

Het principe achter het gebruik bij schimmelinfecties zoals Tinea Versicolor is dat de Malassezia-gist specifieke metabole bijproducten produceert (bijv. porfyrines) die UV-A licht absorberen en vervolgens opnieuw uitstralen als zichtbaar licht in een kenmerkende kleur.

Hoe een Wood's Lamp Tinea Versicolor diagnosticeert

Wanneer huid die door Tinea Versicolor is aangetast wordt onderzocht onder een Wood's lamp in een verduisterde ruimte, wordt de karakteristieke fluorescentie duidelijk zichtbaar. Het diagnostische kenmerk voor Tinea Versicolor is meestal:

• Geelgroene fluorescentie
• Koperachtig-oranje fluorescentie

Deze kenmerkende gloed wordt veroorzaakt doordat Malassezia furfur (of andere Malassezia-soorten) azelaïnezuur en andere porfyrineverbindingen produceren die reageren met het UV-licht. De fluorescentie kan enigszins variëren in kleur en intensiteit, afhankelijk van de specifieke Malassezia-soort, het stadium van de infectie en eventuele vooraf aangebrachte lokale behandelingen.

Belangrijke aspecten van het Wood's Lamp-onderzoek voor Tinea Versicolor:

Voor een nauwkeurige diagnose moeten tijdens het Wood's Lamp-onderzoek verschillende factoren in acht worden genomen:

• Verduisterde kamer: Het onderzoek moet worden uitgevoerd in een volledig donkere ruimte om de fluorescentie duidelijk zichtbaar te maken.
• Huidvoorbereiding: De huid moet idealiter schoon zijn en vrij van cosmetica, lotions of medicijnen, omdat deze de fluorescentie kunnen verstoren of valse positieven/negatieven kunnen veroorzaken.
• Afstand: Houd de Wood's lamp ongeveer 10-12 cm van het huidoppervlak.
• Observatietijd: Geef de ogen enkele momenten om aan de duisternis te wennen en de fluorescentie zichtbaar te maken.

Tinea Versicolor onderscheiden van andere aandoeningen onder de Wood's lamp

Hoewel de geelgroene/koperachtig-oranje fluorescentie sterk wijst op Tinea Versicolor, is het belangrijk te begrijpen hoe dit verschilt van andere aandoeningen die ook kunnen fluoresceren:

• Erythrasma:

  Veroorzaakt door Corynebacterium minutissimum, toont Erythrasma typisch een duidelijke **koraalrode fluorescentie** onder een Wood's lamp, vooral in intertrigineuze gebieden zoals de lies of oksels. Dit onderscheidt het duidelijk van Tinea Versicolor.

• Pseudomonas-infecties:

  Geïnfecteerde wonden of brandwonden veroorzaakt door Pseudomonas aeruginosa kunnen een **groene fluorescentie** vertonen, die verschilt van de gloed van Tinea Versicolor.

• Tinea Capitis (hoofdschimmel):

  Bepaalde dermatofyten die Tinea Capitis veroorzaken (bijv. Microsporum audouinii of Microsporum canis) kunnen een **helder groenachtig-gele fluorescentie** van geïnfecteerde haarzakjes vertonen. Hoewel qua kleur vergelijkbaar met sommige Tinea Versicolor-fluorescenties, helpen de locatie (hoofd versus lichaam) en de aangetaste structuren (haar versus oppervlakkige huid) bij het onderscheid.

• Porfyrie:

  Sommige typen porfyrie kunnen urine en tanden rood laten fluoresceren, wat niet gerelateerd is aan huidlaesies van Tinea Versicolor.

Beperkingen en overwegingen

Hoewel de Wood's lamp een onmisbaar hulpmiddel is, kent het ook beperkingen:

• Valse negatieven: Eerdere behandeling met antischimmelmiddelen, intensief wassen of zeer milde infecties kunnen de karakteristieke fluorescentie verminderen of elimineren.
• Valse positieven: Bepaalde lokale producten of zelfs pluis/vezels kunnen soms fluoresceren, wat tot een verkeerde diagnose kan leiden.
• Afhankelijkheid van de gebruiker: De interpretatie van fluorescentie vereist ervaring en een scherp oog.

Daarom wordt een Wood's Lamp-onderzoek vaak gecombineerd met andere diagnostische methoden, zoals een kaliumhydroxide (KOH) microscopisch onderzoek van huidafkrabsels, waarmee gistcellen en hyfen direct zichtbaar kunnen worden gemaakt.

De Wood's lamp blijft een fundamenteel diagnostisch hulpmiddel voor Tinea Versicolor. De mogelijkheid om snel en niet-invasief de karakteristieke fluorescentie van Malassezia-gisten te detecteren, maakt het een essentieel instrument voor dermatologen en zorgverleners. Door het juiste gebruik en correcte interpretatie kunnen zorgverleners nauwkeurige diagnoses stellen, wat leidt tot tijdige en effectieve behandeling van patiënten.